We trachten in onze zaak de muren letterlijk te laten praten; via de vele foto’s trachten we steeds een beeld te geven van de unieke, militair getinte geschiedenis van Kwartier Noord.

Het Kamp Van Brasschaat
De Polygoon van Brasschaat is een militair oefenterrein dat zich langs beide kanten van de Bredabaan uitstrekt.

Een vrij unieke vormgeving omdat het twee artillerieschietvelden omvat, wat niet dikwijls voorkomt. Het is het gevolg van de technische vooruitgang van de artillerie tijdens de 19de eeuw, waarbij het Klein Schietveld te klein werd en niet in de richting van Kalmthout kon uitgebreid worden. Het gevolg was de aankoop van een nieuw Groot Schietveld aan de overzijde van de Bredabaan (1892-1894).

Dit heeft een enorme invloed op de kazernering van nieuwe eenheden die in de vrijgekomen tereinen nieuwe kazernen oprichten. Vooral in het oude kamp zien we nieuwe eenheden komen. Het infanteriekwartier wordt naast het artilleriekwartier gebouwd.

Tevens worden de eerste stallen voor het legerdepot voor paarden gebouwd. In het noorden wordt het eerste militaire vliegveld in België aangelegd. In de nabijheid van de koepels in het groot schietveld verschijnen de eerste gebouwen. Pas na de eerste wereldoorlog zal hier de Cavalerieschool gebouwd worden.

In dit deel komen niet alle eenheden aan bod enkel de belangrijkste.

In 1817 zocht de Hollandse regering terreinen die geschikt waren voor kampement en manoeuvers. De Brascaetsche heide kreeg de voorkeur en in 1820 werden de terreinen voor de training van artillerie bestemd. In 1830 stichtte de nieuwe Belgische artillerie er dan het Polygoon Brasschaat van meer dan 450 hectare.

Er zal op het Polygoon van Brasschaat een vuurschool voor de artillerie opgericht worden. Deze school zal tot doel hebben officieren en onderofficieren te vormen en aan de artillerietroepen de vorming te geven in alles wat betreft de dienst en het gebruik van de vuurmonden.

Het is in deze termen dat een Koninklijk Besluit van 1871 er de oprichting van de eerste vuurschool beval. Op 23 maart 1911 besloot het Opperbevel ook een School voor Militaire Luchtvaart op te richten te Brasschaat op een terrein dat al door de artillerie en sinds 1887 ook door de Genie gebruikt werd voor o.a. ballonobservaties.

Zo werd op 1 mei 1911 het eerste militaire vliegveld van België ingehuldigd op Brasschaat-Polygoon. Het plein had een lengte van 4 kilometer en was 500 meter breed.

Aangemoedigd door de eerste resultaten ontstond op 16 augustus 1913 een speciale “Vliegerscompagnie” (later Militair Vliegwezen). Hier zouden voor 1914, alle toekomstige Belgische militaire vliegers school lopen.

In 1914 moest het vliegveld ontruimd worden voor de oprukkende Duitse troepen. Het 1ste Smaldeel verhuisde naar Koksijde. Op dat ogenblik beschikte de Belgische Luchtmacht over 4 escadrilles (Luik, Namen en twee te Antwerpen). De periode tussen de twee wereldoorlogen zal het vliegveld vooral verder ingezet worden voor de opleiding van de luchtwaarnemers.

Gezien het kamp van Brasschaat de plaats is waar de Belgische artillerie oefent is dit de beste plaats waar deze opleiding kon doorgaan. Na 1944 bleven er van het kamp te Brasschaat slechts puinhopen over. De school werd heringericht te Helchteren maar kon na een vlugge herstellingswerken al terug verplaatst worden naar Brasschaat in 1946.

De artillerie had altijd zijn waarnemers nog nodig die vanuit de vliegtuigen hun werk doen. Tijdens de tweede wereldoorlog zelf werden door de geallieerden eenheden van de luchtmacht opgericht die dit werk deden (Air Observation Post). Gezien dit (lucht-) wapen zijn diensten gaf aan de artillerie werd dit weerom in Brasschaat opgericht.

Het werd de thuisbasis van de vliegschool en een observatiesquadron. Deze luchtmachteenheid zal zich vanaf 1948 verder ontwikkelen als een wapen van de landmacht. De school voor het lichte vliegwezen blijft in Brasschaat en wordt in de jaren zeventig een onafhankelijk organisme. Later wordt het vliegveld vooral gebruikt als reserve vliegveld waarin de Aëroclub de voornaamste gebruiker zal worden.

Het Belgisch leger gebruikte het nog regelmatig om oefeningen te doen met helikopters en andere kleine vliegtuigen in samenwerking met eenheden die er trainen voor bijvoorbeeld buitenlandse opdrachten.

Sedert 1 april 2016 wordt het vliegveld Brasschaat ook weer militair gebruikt voor training en politieondersteuning met drones. Daarvoor zijn drie toestellen, type B-hunter met 35 man grondpersoneel gestationeerd op het vliegveld. Na vele reorganisaties werd Brasschaat in 2006 als militair vliegveld opgeheven.

Het vliegveld en het bijhorende Klein Schietveld (Kamthout/Brasschaat) besloeg in haar glorieperiode een terrein met een totale oppervlakte van 840 ha Om een gedeelte van het militair domein (8 hectare) te herbestemmen in functie van gemeenschapsvoorzieningen en sociale economie werd er door de gemeente Brasschaat een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) opgemaakt dat definitief door de deputatie goedgekeurd werd op 14 augustus 2013.

In het begin van de 19de eeuw zocht de Nederlandse legerleiding naar gebieden waar men de troepen kon laten oefenen. De “Brescaatsche Heide”, gelegen tussen de garnizoen-steden Antwerpen en Breda bleek daarvoor het perfecte gebied. Het leger vestigde zich er in 1820 vooreerst op het Frederiksplein, op het einde van de latere Garçondreef.

Het “Klein Schietveld” (toen nog tussen de Essensteenweg en de Macadamweg naar het Vliegveld) werd in gebruik genomen in 1859. Er kwamen bosontginningen voor verdere uitbreidingen in 1921 en in 1956 noordelijk van het het Fort Brasschaat tot tegen het domein De Uitlegger en over een oppervlakte van circa 168 hectare.

Het terrein welk deel uitmaakt van het Militaire Kamp van Brasschaat is bereikbaar langs de Sionkloosterlaan, naast het Fort van Brasschaat. Een andere toegang bevindt zich in het Militaire Kamp aan de Bondgenotenlaan, nu Licht Vliegwezenlaan, waar dus Perron Noord gevestigd is. Ook voorbij het vliegveld aan de Laadkade en ook vanuit Kapellenbos zijn er 2 ingangen.

Er kwam een spoorverbinding met het station van Kapellen en ook een sportstadion. Dit eerste is nu hetzelfde spoor waar onze spoorfietsen over rijden. Later had in het gebied ook de jaarlijkse “Miltary” plaats, een parcours voor paardenrennen.

Het Klein Schietveld (Kalmthout-Brasschaat) vormt samen met het Groot Schietveld (Brecht) een 1700 hectare groot rustig terrein met dennenbossen, eikenberkbossen, weilanden, vennen en heide. De afdeling Bos en Groen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap staat in voor het beheer van fauna en flora.

Verder werken we aan nog meer zaken die het verleden van Perron Noord duiding kunnen geven, voorlopig stel ik voor dat u al eens een kijkje komt nemen binnenin onze bistro, er hangen veel interessante foto’s die u een blik geven over het toch wel unieke verleden van onze site.